O ouro do tolo

Nunha das excursións da facultade un dos compañeiros dixo que atopara ouro; en realidade era calcopirita, coñecida como o “ouro do tolo”, un mineral de cobre e ferro que brilla con cor amarela. As veces a xente se engana vendo riqueza onde non hai tal. Hoxe en Galicia e Asturias xente na súa desesperación engánase vendo riqueza onde non hai, mentres outros aproveitan para facer negocio.

A minaría existe desde sempre, a necesitamos para conseguir os minerais que precisamos no noso desenvolvemento. Non podemos elixir onde explotalos, só se queremos facelo ou non. Supón enormes movementos de terras, elimina a vexetación e o chan fértil, as terras removidas teñen contaminantes que van ao ar, ás augas, ao chan, e afectan ás persoas e a fauna.

Por iso, cómpre avaliar coidadosamente cada proxecto: saber se os beneficios sociais e económicos poden compensar os prexuízos ambientais, sociais e económicos; ver se quen leva os beneficios e quen carga cos prexuízos é a mesma xente, para artellar as compensacións precisas; para ser xustos cos nosos fillos e netos, estimar se os beneficios chegan para limpar a pegada da actividade mineira.

Cando os beneficios abondan para recuperar ambientalmente a contorna, descontaminala e compensar a quen se vexa afectado negativamente pola actividade, e ao tempo para cubrir unha póliza que asegure fronte ao risco de calquera accidente, hai poucas razóns para opoñerse ao proxecto. Pola contra, se os beneficios non abondan para pagar a póliza dos riscos, nin para limpar o terreo, nin para compensar a quen se vexa afectado pola actividade, e supón asumir unha herdanza eterna e ameazante para á comarca, o resultado desa avaliación non pode ser positivo.

Nos proxectos que se plantean en Tapia de Casariego (Asturias) ou en Corcoesto (Galicia), os beneficios da explotación non abondan para deixar o terreo limpo. Así mesmo, os riscos asociados de contaminación e afección á saúde, de accidente, de quebra da empresa pola baixada do prezo do ouro, non fican cubertos por garantías económicas. Tampouco as axencias de seguros cobren eses riscos: se o fixeran o custo da póliza faría inviable o proxecto.

En resumo, non hai beneficios netos: é un troco de cualidade ambiental e produtividade do noso chan a actual e futura por uns poucos postos de traballo durante dez anos. A empresa privada leva o ouro e deixa o veleno sen amañar a desfeita que provoca. Os gardas do ben común e do interese xeral, os nosos dirixentes, dan a súa bendición. Os técnicos calan lonxe dos micrófonos.

Non hai creación de riqueza, senón espolio: uns gañan e outros perden. Previsión: antes de 10 anos os mineiros pedirán aos seus veciños que loiten polos postos de traballo da mina. E o farán, porque sen agricultura, gandería, pesca nin turismo, non haberá xa máis alternativa que a mina ou marchar.